İmar Hakkı Transferi Nedir?
- Av. Ahmet Gökay Dinçer
- 18 Eyl
- 2 dakikada okunur
Hukuki Dayanakları ve Uygulama Süreci
İzmir ili Torbalı ilçesi Ayrancılar Mahallesi’nde faaliyet gösteren hukuk ve danışmanlık ofisimiz, gayrimenkul ve imar hukukuna ilişkin güncel yasal düzenlemeler konusunda müvekkillerine profesyonel destek sunmaktadır. Son yıllarda öne çıkan kavramlardan biri de imar hakkı transferi (imar hakkı aktarımı) uygulamasıdır.
Bu makalede; imar hakkı transferinin hukuki dayanağı, uygulama süreci, alıcı ve verici parseller açısından doğurduğu sonuçlar ve kamulaştırmasız el atma davaları ile olan ilişkisi üzerinde duracağız.
İmar Hakkı Transferinin Tanımı
İmar hakkı transferi; 1/1000 ölçekli uygulama imar planı bulunan bölgelerde, bir parselin tamamının veya bir kısmının kamu hizmetine (park, yol, sağlık tesisi, eğitim alanı vb.) ayrılması sebebiyle yapılaşma hakkı verilemeyen durumlarda devreye girer.
Bu sistemle, kullanılamayan emsal inşaat hakkı, imar planı kararıyla başka bir parsel üzerine aktarılır. Böylece:
Vatandaşın mülkiyet hakkı korunur,
Belediyeler ek kamulaştırma maliyetine katlanmadan kamu alanı elde eder,
Kamulaştırmasız el atma davalarının sayısı azalır.
Kamulaştırmaya Alternatif Bir Model
Kamulaştırma, idarenin doğrudan ekonomik kaynak ayırmasını gerektiren maliyetli bir yöntemdir. Oysa imar hakkı transferi:
Daha düşük maliyetlidir,
Kamu hizmet alanlarının hızlı şekilde kazanılmasını sağlar,
Belediyelerin ağır mali yükümlülüklerini hafifletir.
Bu yönüyle, imar hakkı transferi kamulaştırmaya alternatif, modern bir çözüm olarak öne çıkmaktadır.
Alıcı ve Verici Parseller
İmar hakkı transferi sisteminde iki taraf vardır:
Verici Parsel: İmar hakları bakımından kısıtlılık yaşayan parsellerdir. Örneğin; tarım alanları, sit alanları, ekolojik hassas bölgeler, tarihi ve kültürel değer taşıyan alanlar.
Alıcı Parsel: İmar hakkı devrini kabul eden ve inşaat hakkı oranı belirlenen parsellerdir. Burada da sınırlar vardır. Alıcı parselin emsale esas inşaat alanı, mevcut imar hakkının %30’unu aşamaz.
Bu sınırlar, imar planlarının dengesini korumak ve şehircilik ilkelerine aykırı yapılaşmayı engellemek için getirilmiştir.
Değerleme ve Kıymet Takdiri
İmar hakkı transferinde kritik aşama, değer tespitidir.
Değerleme, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) lisanslı bağımsız değerleme şirketleri tarafından yapılır.
Kamulaştırma Kanunu ve uluslararası gayrimenkul değerleme standartları dikkate alınır.
Belirlenen bedel, idarenin oluşturacağı kıymet takdir komisyonu tarafından onaylanır.
Burada amaç; mülkiyet hakkını korumak ve hak kayıplarını önlemektir.
Başvuru ve Onay Süreci
Alıcı parsel maliklerinin tamamı ile verici parsel malikinin muvafakati gerekir.
Başvuru, verici parsel maliki veya ilgili kamu idaresi tarafından yapılır.
İlgili kamu kurumları 30 gün içinde görüş bildirmek zorundadır. Aksi halde olumlu kabul edilir.
Değerleme sonrası tarafların mutabakatıyla uzlaşma tutanağı hazırlanır.
Encümen veya il idare kurulu onayı ile işlem kesinleşir.
Bu süreç, hem şeffaf hem de adil bir şekilde yürütülmektedir.
Kamulaştırmasız El Atma Davalarına Etkisi
İmar hakkı transferi düzenlemesi, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren açılacak davalarda etkili olacaktır. Hâlihazırda devam eden davalara doğrudan bir etkisi bulunmamaktadır. Ancak yeni düzenleme, uzun vadede belediyeler aleyhine açılan kamulaştırmasız el atma davalarının sayısını azaltacak ve idareler açısından mali yükümlülükleri hafifletecektir.
İmar hakkı transferi, mülkiyet hakkının korunması ile kamu yararının dengelenmesini sağlayan, imar hukukunda yeni ve önemli bir düzenlemedir.
Vatandaş, kullanamadığı imar hakkını ekonomik değere dönüştürme imkânı bulur.
Belediyeler, kamu alanlarını ek maliyet oluşturmadan elde eder.
Şehirleşme daha planlı ve dengeli şekilde gerçekleşir.
Ayrancılar ve Torbalı bölgesinde imar planları, arsa düzenlemeleri, kamulaştırma ve imar hakkı transferi konularında hukuki destek almak isteyen kişiler, AGD Hukuk & Danışmanlık ofisimize başvurarak uzman desteği alabilirler.
Yorumlar